ABD merkezli araştırma kuruluşu CNAS, askeri İHA’ların küresel pazarını konu alan bir rapor hazırladı. Raporda ABD’nin dron pazarına hakim olduğu günlerin çoktan geride kaldığının altı çizilirken bu alandaki yarışın Türkiye ve Çin arasında sürdüğü belirtiliyor. Öte yandan rapora göre Türkiye, son birkaç yılda SİHA pazarının tartışmasız hakimi konumunda. Son 30 yılda insansız hava araçları (İHA) teknolojisinde hızlı gelişmeler yaşandı. Günümüze yaklaşıldığında ise İsrail ve ABD’nin pazar hakimiyeti artık geçmişte kalırken, Çin, Türkiye ve İran, düşük maliyetli askeri dronlar geliştirerek bu alanın yeni sözcüleri haline geldi. Özellikle Türkiye, son dönemde küresel İHA pazarında dikkat çekici bir yükseliş sergiliyor.
Raporda ABD’nin Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi’ne (MTCR) sıkı bağlılığı, Çin ve Türkiye gibi rakiplerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayarak Washington’un İHA ihracatını sınırladığı ve ABD’nin bu alandaki diplomatik etkisini etkilediği belirtiliyor.
Bayraktar TB2, Türkiye’yi zirveye taşıdı
Rapor, 2022 yılında altı yeni ülke askeri insansız hava aracı satın aldığını ve bunların tamamının Türkiye’den alınan silahlı Bayraktar TB2 insansız hava araçları olduğunu vurguluyor. Çin’in İHA satışları 2014’te zirve yaparken 2021 yılı itibarıyla Türkiye, dünyanın en büyük İHA tedarikçisi konumuna geldi. Libya, Karabağ ve Ukrayna savaş alanlarındaki başarılı performanslar, Türkiye’nin uluslararası İHA pazarındaki itibarını artırdı. Ayrıca, kısa teslim süreleri Türkiye’nin tercih edilme sebeplerinden biri olarak öne çıkıyor.
Türkiye zirveye otursa da dron pazarı da büyük bir değişim geçirdi bu süreçte. Afrika kıtasında İHA yayılımı 2020’den itibaren büyük bir hız kazanmış durumda. 1995 ile 2019 yılları arasında yıllık ortalama iki İHA transferi gerçekleşirken, 2020’den Eylül 2023’e kadar bu sayı yıllık 13’e yükseldi. Özellikle Bayraktar TB2, Afrika’ya yapılan transferlerin önemli bir kısmını oluşturuyor. 
Rapora göre Çin, Türkiye ve ABD, 2018’den bu yana 40 farklı ülkeye toplam 69 adet silahlı askeri dron satışı gerçekleştirdi. Türkiye bu satışların yüzde 65‘ini, Çin ise yüzde 26‘sını gerçekleştirirken ABD sadece yüzde 8‘ini sağladı. Bu arada gezici mühimmatların transferindeki artışa da dikkat çekiliyor. Bu teknoloji 80’lerden bu yana olsa da gezici mühimmatlar ancak 2020 Karabağ Savaşı’nda etkili bir şekilde kullanılmış ve ardından uluslararası ilgi görmüş durumda.
